در دستگاه های تزریق پلاستیک معمولا جهت کنترل دما در المنت های حرارتی از وسیله ای جهت قطع و وصل جریان برق استفادهمی شود .
اگر چه استفاده از کنتاکتور به عنوان قطع و وصل کننده در این قسمت امری عادی و شناخته شده است اما در سال های اخیر به دلیلمزایای موجود، از SSR ها بیشتر استفاده می گردد. در این مقاله به معرفی SSR ها خواهیم پرداخت .
SSR مخفف کلمه (Solid State Relay) همان رله حالت جامد است. در SSR ها برای قطع و وصل جریان برق از اتصالاتمکانیکی استفاده نمیشود بلکه این عمل توسط یک مدار الکترونیکی صورت می پذیرد .
عملکرد رله حالت جامد یا SSR شبیه رله های الکترومکانیکی می باشد؛ با این تفاوت که در این المان هیچ قسمت متحرکی وجودنداشته و نسبت به آن دارای ابعاد کوچکتری می باشد .
عدم وجود قسمت متحرک در SSR موجب افزایش عمر قطعه شده و در مدارهایی که تعداد دفعات قطع و وصل زیاد باشد کاربردفراوان دارد .
به طور کلی یک رله حالت جامد دارای یک ورودی برای کنترل و یک خروجی برای کلیدزنی ) قطع و وصل ( است .
عنصر فرستنده سیگنال های کنترلی معمولاً به صورت نور یک دیود نوری و عنصر گیرنده که خروجی SSR است، و به عنوان کلید
عمل می کند، می تواند بر حسب جریان و سرعت کلید زنی، تریستور یا ماسفت باشد .
در شکل زیر، مدار داخلی یک SSR قابل مشاهده است .
چنانچه بخواهیم در بارهای DC از SSR استفاده کنیم، در ساختمان داخلی آن از دو یا چند ماسفت به صورت موازی با یکدیگر استفاده
می شود تا میزان جریان قابل تحمل SSR نیز افزایش یابد .
مزایا و معایب SSR
طول عمر نسبتا طولانی )چندیدن برابر رله های مکانیکی ) ابعاد بسیار کوچکتر و سبکتر در توان مشابه با رله های مکانیکیسرعت سوئیچینگ بسیار بالا )برعکس رله های مکانیکی ) نیاز به جریان بسیار کم برای راه اندازیامنیت بالا در مکانهای قابل اشتعال )به دلیل عدم تولید جرقه در هنگام کلید زنی )اما در مقابل مزایای گفته شده، SSR ها معایبی نیز دارند :
قیمت بالا در مقایسه با رله های مکانیکی که استفاده از آنها را به دستگاه های گران قیمت و حساس متمایل می سازد . در SSR ها، روی هر ترانزیستور افت ولتاژ کوچکی ایجاد می شود، که مجموع این ولتاژها جریان عبوری از SSR را محدود میکند؛ البته امروزه با پیشرفت تکنولوژی ترانزیستورهای پرقدرتی ساخته شده اند که با آنها می توان SSR های ۱۰۰ تا ۱۲۰۰ آمپریرا تولید کرد. این رله ها هم اکنون به صورت تجاری قابل دسترس هستند .
باید مراقب بود در صورتی که در خروجی اتصال کوتاه رخ دهد، امکان سوختن SSR وجود خواهد داشت که البته برای رفع اینمشکل از SSR هوشمند با قابلیت خود محافظت در مقابل اتصال کوتاه استفاده می شود .
پارامترهای مهم
پارامترهایی که در زمان انتخاب SSR در نظر گرفت به شرح ذیل می باشد :
محدوده و نوع ولتاژ کنترلی جهت قطع و وصل SSR که دو حالت DC control input و AC control input می باشد . ولتاژی که به دو سر خروجی وصل می گردد )به دو سر سوئیچ( که این ولتاژ نیز می تواند DC یا AC می باشد . حداکثر جریان قابل عبور از سوئیچ الکترونیکی در خروجی .تک فاز یا سه فاز بودن SSRدر پایان می توان گفت استفاده از SSR در دستگاه تزریق پلاستیک با توجه به مزایا و معایب مطرح شده ، تنها بسته به نظر طراح وسازنده دستگاه است و به طور قطع وجود و یا عدم استفاده از این رله ها برای دستگاه ها دلیل بر برتری و یا ضعف آنها است .